سرطان معده
سرطان معده که با عنوان سرطان شکمی نیز شناخته می‌شود، معمولاً از خارجي‌ترين لایه پوشاننده معده به نام لايه سروزي شروع می‌شود.
سرطان معده که با عنوان سرطان شکمی نیز شناخته می‌شود، معمولاً از خارجي‌ترين لایه پوشاننده معده به نام لايه سروزي شروع می‌شود. سرطان معده یک سرطان نسبتاً شایع است. این سرطان در افراد زیر ۵۰ سال بسیار نادر است و در مردان بیشتر از زنان مشاهده می‌شود. در واقع تعداد مردان مبتلا به سرطان معده تقریباً دو برابر زنان است.
علل سرطان معده
- علت اصلی سرطان معده به درستی شناخته نشده است، اما عواملی که باعث می‌شود بعضی از افراد بیشتر در معرض خطر ابتلاء به این سرطان باشند عبارت است از:
- سیگار کشیدن
- سن بالاتر از ۵۰ سال
- جنسیت مذکر – سرطان معده در مردان شایع‌تر از زنان است.
- عفونت با باکتری هلیکوباکتر (Helicobacter pylori)
- رژیم غذایی حاوی مقادیر بالایی از غذاهای سرخ شده، ترشی انداخته و شور و فقیر از نظر میوه‌ها و سبزیجات تازه
- سابقه فامیلی در ابتلاء به سرطان معده
- سابقه جراحی قطعه برداری از معده (گاسترکتومی) برای درمان زخم معده (بعد از حدود ۲۰ سال)
- به ارث بردن یک تغییر ژنتیکی که باعث بیماری‌های روده، پولیپ‌های آدنوماتوز خانوادگی (FAP) و سرطان‌های کلورکتال غیر پولیپی ارثی می‌شود.
درمان سرطان معده
روش اصلی برای سرطان معده، عمل جراحی گاسترکتومی کلی یا گاسترکتومی جزئی است که به ترتیب برای برداشتن تمام یا قسمتی از معده انجام می‌شود. قبل و بعد از انجام این جراحی هم ممکن است از شیمی درمانی استفاده شود.
انواع جراحی معده
نوع عمل جراحی که برای درمان سرطان معده انجام می‌شود بستگی به آن دارد که سرطان، کدام قسمت از معده را درگیر کرده باشد.
برداشتن قسمتی از معده
در این عمل، جراح شما قسمتی از معده را از طریق جراحی بر می‌دارد. اگر سرطان در قسمت انتهای پایینی معده باشد، ممکن است قطعه برداشته شده تا دو سوم از حجم کل معده را شامل شود. به این عمل اصطلاحاً گاسترکتومی ساب توتال گفته می‌شود. اینکه جراح تا چه مقدار از معده بیمار را بردارد به موقعیت بافت سرطانی در معده بستگی دارد. علاوه بر آن، جراح قسمتی از بافت غلافی که معده را پوشانده و آن را در جای خود نگه می‌دارد (امنتوم) را نیز بر می‌دارد.
بعد از انجام عمل گاسترکتومی، شما معده کوچک‌تری خواهید داشت، اما دریچه (اسفنکتر کاردیاک) بین مری و معده شما همچنان باقی مانده و فعال خواهد بود.
برداشتن کل معده
این عمل جراحی در مواقعی انجام می‌شود که سرطان، قسمت میانی معده را درگیر کرده باشد. در این صورت جراح کل معده و غلاف پوشاننده آن به نام امنتوم را بر می‌دارد. به این عمل اصطلاحاً گاسترکتومی کامل (توتال) گفته می‌شود. جراح شما بعد از برداشتن معده، سر لوله مری را مستقیماً به دوازدهه (اثنی‌عشر) متصل می‌کند.
برداشتن معده و قسمتی از مری
اگر سرطان در ناحیه محل اتصال مری به معده رخ داده باشد، باید معده و قسمتی از مری برداشته شود. به این عمل اصطلاحاً ازوفاگوگاسترکتومی گفته می‌شود.
در طی این عمل جراحی، جراح قسمت یک سوم پایینی معده را نگه می‌دارد و آن را به شکل یک لوله در می‌آورد. سپس این لوله را به قسمت باقیمانده از مری متصل می‌کند.
برداشتن غدد لنفاوی
در زمان عمل جراحی گاسترکتومی، جراح نواحی اطراف معده را نیز از نظر وجود علائم سرطان به طور کامل بررسی می‌کند و تمامی غده‌های لنفاوی واقع در اطراف معده و نیز رگ‌های خونی اصلی که به معده وارد می‌شود را بر می‌دارد.
در صورتی که جراح تشخیص دهد که علائم سرطان از معده به غدد لنفاوی در ناحیه اطراف معده سرایت کرده و در این غده‌ها نیز سلول‌های سرطانی وجود دارند، غده‌ها را به طور کامل بر می‌دارد. با حذف این غده‌های لنفاوی خطر بازگشت مجدد سرطان در آینده کاهش پیدا می‌کند. این کار همچنین به پزشک کمک می‌کند تا در مورد نیاز احتمالی شما به شیمی درمانی بعد از جراحی معده، تصمیم‌گیری کند.
روش‌های جراحی
برای برداشتن معده، دو روش جراحی مختلف شامل جراحی باز و جراحی لاپاراسکوپی وجود دارد که در اغلب بیماران مبتلا به سرطان از روش جراحی باز استفاده می‌شود.
جراحی باز
نوع جراحی که برای برداشتن معده انجام می‌شود به موقعیت بافت سرطانی در معده بستگی دارد. همچنین صلاحدید پزشک جراح شما نیز تا حدودی از این نظر تعیین کننده است. چرا که در بعضی از موارد پزشک ترجیح می‌دهد که برای دستیابی به نتایج بهتر، عمل جراحی را به روش باز یعنی از طریق بُرش‌هایی در شکم شما انجام دهد.
در هر صورت بسته به نوع روش جراحی که برای شما استفاده می‌شود، ممکن است:
یک بُرش عمودی بر روی شکم شما زده شود.
یک بُرش به شکل عدد ۸ بر روی شکم شما زده شود.
یک بُرش در عرض قفسه سینه شما، در قسمت چپ یا راست آن زده شود و به طرف پایین تا وسط شکم کشیده شود (بُرش سینه‌ای).
جراحی لاپاراسکوپی
عمل جراحی لاپاراسکوپی با عنوان جراحی با دسترسی حداقلی نیز شناخته می‌شود. به این معنی که برای انجام این جراحی نیازی به ایجاد بریدگی بر روی شکم نمی‌باشد. در این روش، جراح می‌تواند تمام یا قسمتی از معده را بدون ایجاد بریدگی بر روی شکم، بر دارد. البته این نوع از عمل جراحی فقط توسط جراحانی که در زمینه آن آموزش تخصصی دیده باشند، انجام می‌گیرد. در این روش، جراح فقط ۴ تا ۶ بریدگی بسیار کوچک بر روی شکم شما ایجاد می‌کند و عمل جراحی را با استفاده از لوله بلندی به نام لاپاراسکوپ انجام می‌دهد.
روش جراحی لاپاراسکوپی
جراحی لاپاراسکوپی با استفاده از ابزار مخصوصی به نام لاپاراسکوپ که در نوک آن یک دوربین فیبر نوری تعبیه شده است، انجام می‌گیرد. این دوربین می‌تواند تصاویر داخل بدن را بر روی یک صفحه مانیتور نشان دهد. جراح با ایجاد چند بریدگی کوچک و وارد کردن لاپاراسکوپ و سایر ابزارهای مورد نیاز خود به درون شکم می‌تواند عمل جراحی بر روی اندام‌های داخلی بدن شما را انجام دهد.
جراح با استفاده از لاپاراسکوپ و سایر ابزارهای جراحی، معده را از جای خود می‌بُرد و می‌تواند تمام یا قسمتی از آن را بر دارد. سپس قسمت باقیمانده از بافت معده را به روده یا مری شما متصل می‌کند. در صورتی هم که معده به طور کامل برداشته شود، روده را مستقیماً به مری وصل می‌کند.
عمل برداشتن معده به روش جراحی لاپاراسکوپی معمولاً حدود ۳۰ تا ۶۰ دقیقه بیشتر از روش جراحی باز به طول می‌انجامد.